Со крајот на октомври стивна и јавното говорење за борбата со карциномот на дојка. Сепак, жените кои биле дијагностицирани со оваа болест велат дека за предизвиците кои таа ги носи треба да се говори во текот на целата година за да се зголеми свеста за важноста на скрининг процесот и на раното откривање.
Онколошките пациенти претставени преку здружението Љубов сме/Jemi dashuri поднесоа претставка до Министерството за здравство со барање за измени на здравствената законска регулатива. Од ова здружение денеска соопштија дека целта на барањето е да се подобрат условите, начинот на лекување и третман и сите постапки за остварување на правата на лицата заболени од карцином. Претходно своите барања ги образложија на средби со претседателот Стево Пендаровски и првата дама, проф. д-р Елизабета Ѓеорѓиевска, како и со ресорниот министер, Беким Сали.
Со својата претставка, здружението бара промена во начинот на финансирање на здравството, а со тоа и во условите на тендерите за тие да не доцнат и навремено да се набавуваат лекови.
– Со цел да се спречат натамошни здравствени компликации, бараме лековите за онколошките пациенти да бидат достапни преку позитивната листа, но и да се создаде можност за дополнување на листата со најновите лекови за лекување на ракот – додаваат во документот.
Икономова Давечва: Со поактивен системски пристап до подобра полжба на луѓето со карцином во општеството
За предизвиците со кои се соочуваат луѓето со карцином кога е во прашање македонското јавно здравство и какви промени треба да се направат во регулативата за тие да можат да добијат подобар третман и полесно да ги остваруваат своите социјални права, Македонски медиа сервис разговараше со Македонка Икономова Давчева и Мисрете Едипи кои го основале здружението откако и самите се соочиле со ракот на дојка.
„Иако октомври, кој е месец посветен на борбата со рак на дојка, веќе заврши, ние со нашите барања повторно ја актуелизираме оваа тема со цел да се подобри положбата на пациентите во нашето општество“, вели Икономова Давечва.
Според неа, станува збор за проблем кој го засега целото општество и затоа е потребен поактивен системски пристап.
„Се соочуваме со недостиг на термини, но и со пациентки кои не се јавуваат на термините, а при тоа не ги откажуваат, што значи дека тие не се достапни за оние на кои им се навистина потребни. Паралелно, во системот МојТермин постојат термини наменети само за онколошките пациенти, но тие можат да бидат закажани само од страна на онколозите. Со цел да се растерети метежот на Онкологија, но и да се скрати времето на чекање како пациентите би можеле да бидат прегледани навреме, бараме да се создаде техничка можност овие термини да може да се закажуваат и од страна на матичните лекари“, додава таа.
Македонка вели дека во последните месеци се создал еден „вакум период“ во кој пациентите се соочиле со недостиг на терапии, а тоа пак како што појаснува, довело до стрес и неизвесност кај нив.
„Терапиите веќе пристигнаа и искрено се надеваме дека во иднина нема да дојде до ваков недостиг, сѐ со цел пациентите навреме да бидат третирани, а со тоа и побргу да се вратат на нивните тековни обврски“, истакнува Икономова Давчева.
Таа вели дека друг проблем кој се провлекува веќе со години е тоа што пациентите секој месец мора да одат кај својот онколог за да земат извештај/препорака за продолжување на боледувањето, за да го оправдаат отсуството од работа додека се лекуваат. Токму во оваа насока е и едно од барањата во поднесената претставка со која онколошките пациенти бараат да се воведе можност таквиот документ од онкологот да има важност од повеќе месеци.
„Луѓето кои се на онколошка терапија се исцрпени како последица на нус ефектите од терапиите, некои од нив живеат и надвор од Скопје, па доаѓањето на Клиника само за еден ваков извештај и тоа секој месец, претставува уште еден дополнителен товар“, заклучува Македонка.
Едипи: Предизвиците се бројни како за пациентите, така и за нивните семејства
Од Љубов сме/Jemi dashuri забележуваат дека и покрај дијагнозата рак на дојка, дел од пациентките не можат да го остварат правото за добивање додаток за туѓа нега. Оттука, тие сметаат дека во комисиите меѓу специјалистите, треба да бидат застапени и онколозите.
„Сметаме дека нашите доктори треба да бидат дел од тие комисии затоа што тие најдобро ја разбираат проблематиката и како такви би можеле да придонесат за порелевантни одлуки на комисиите во издавањето на таквите решенија“, образложи за ММС, Едипи.
Таа потенцира дека дел од нивните барања немаат финансиски импликации туку се однесуваат на олеснување на административните процеси.
„Се надеваме и очекуваме надлежните да смогнат сили и да изнајдат решенија, со кои на жените со рак на дојка па и на сите онколошки пациенти ќе им се олесни пристапот до третман“, додава таа.
Од здружението во име на жените со карцином, бараат измена на дел од законската регулатива, поточно на Законот за здраствено осигурување како и на дел од подзаконските акти со кои се регулира постапката за издавање на помагала за болните од рак пред сѐ обезбедување на перики со тоа што тие не би биле класифицирани како естетски додаток туку медицински помагала кои би биле на товар на државата.
Во претставката до МЗ тие наведуваат дека бараат и измена во класификацијата на компресивните чорапи (ракавици) за третман на лимфедема, односно на оток кој се јавува поради отстранување на лимфните жлезди при хируршки зафат на карцином на дојка.
„Дури и барањата во однос на финансиите не изискуват големи трошоци, поради што се надеваме дека периките нема да бидат класифицрани само како естетски додаток, туку и како ортопедско помагало за да може да бидат на товар на држвата за оние кои ја загубиле косата поради силните хемотерапии. За разлика од соседните држави, кај нас периките чинат многу и во период кога пациентката не оди на работа, наместо да плаќа висока сума за перика, би можела таа да ја добие од државата. Исто така бараме класификација и на компресивните чорапи (ракавици) за третман на лимфедемата, односно на отокот кој често се јавува поради отстранување на лимфните жлезди при хируршки зафат на карцином на дојка“, појаснува Едипи.
Таа потенцира дека предизвиците пред кои се исправени не само пациентите туку и нивните семејства се бројни. Сепак, вели дека во нивните барања за законски измени ги предочиле клучните проблеми со аргументи врз основа на личното искуство.
„Средбите со функционерите изминатиот период се во насока за подобрување на состојбата. За жал, дури и кај некои од пациентите постои скептичност, но ние би сакале да порачаме дека и самите сме со оваа дијагноза, знаеме колку е важна поддршката и борбата на луѓето кои се соочуваат со истото и затоа сме спремни да подадеме рака, порачувајќи дека не се сами“, додава Мисрете.
Покрај ова, пациентите предлагаат државата да изготви Национален план за борба против ракот, а граѓанскиот сектор да биде повеќе вклучен во креирањето на овие политики. Здружението укажува и на потребата од потпишување на Меморандум со Министерството со здраство со цел утврдување на заедничка временска рамка во подготовка на ваквиот стратешки документ.
Македонка и Мисрете кои изградиле искрено пријателство токму откако се запознале во болничките ходиници, порачуваат дека иако кампањите за ракот на дојка се во знакот на розовата боја, борбата е далеку од розова и затоа е потребен поактивен пристап од сите чинители во општеството кој ќе доведе до подобар третман и лекување.
Вања Мицевска