Јосип Броз Тито почина на денешен ден во 1980 година, а познато е дека целиот живот беше опкружен со убави жени. Сепак, неговите бракови не беа среќни. Тито всушност бил несреќен и осамен човек. Во подоцнежните години, тој земал стероиди за подобар тен, па како резултат на тоа, неговата машкост пресуши, што е потврдено со медицински извештаи.
Кон крајот на неговиот живот, а особено по смртта на Јованка Будисавлевиќ, неговата последна сопруга, во јавноста се појавија разни теории за нејзината оддалеченост од маршалот во последните години од животот. Ниту една од стотиците теории не ја допре вистината: Јованка ја отстрани од себе саниот Тито, поради болна љубомора и неподготвеност да ги прифати неговите последни две љубовници – сестрите Грбиќ!
Тајната на оваа последна романса на Тито се крие во содржината на познатата „Кутија број 36“, која се чува во словенечките државни архиви. Кардиологот професор Александар Матуновиќ, личен лекар на Тито од 1975 година до смртта на Маршалот, остави сведоштва за последните љубови на Тито.
– Даријана Грбиќ беше масерка, родена во Славонија, која во тоа време имаше 22 години. Дошла во семејната куќа Броз, на покана на Јованка, бидејќи првата дама сакала да ослабе. Во тоа време, Тито имал постара Словенка како масерка. Не го масираше секој ден, но повремено, кога беше напнат.
– Еден ден – рече д-р Матуновиќ, Словенката беше отсутна, а маршалот сакаше некој да го масира. Ја зел масерката на Јованка, Даријана, и по таа масажа, им рекол на вработените трајно да ја земаат Даријана. Тој започна да оди на масажи секој ден, а бидејќи на масерката и беше доста тешко, таа ја повика својата сестра Радојка да и помогне. Така двете добија постојана работа и престој во резиденцијата. На почетокот, Јованка немаше ништо против тоа, сè додека не почувствува соперничка во Даријана.
Во една прилика на Бриони, каде Тито поминуваше многу време, се случи страшна расправија меѓу сопружниците. Пердуви летаа. Тоа беше непосредно пред Тито да замине за Кина во 1978 година. Стане Доланц, кој бил присутен на кавгата, му рекол на д-р Матуновиќ дека е шокиран, бидејќи станува збор за таква кавга што „јуришале“ еден на друг. Само што не се степале. И тоа заради младата масерка. Јованка го нарекла Тито „старчуга“, „излапела будала“, „блудн ик“, а тој ја нарекол „личка бука“, „бесрамница“, „параноична“.
Јованка била категорична. Му рекла на Тито дека нема да оди во Кина ако замине масерка и „корумпираниот адмирал“, како што го нарекла помошникот на Тито, Тихомир Виловиќ. Таа не можеше да ги поднесе. Кога Доланц и рекол на Јованка дека е љубоморна на Тито, таа одговорила: „За Бога, каде можам да бидам љубоморна на 85-годишен старец“.
После таа расправија, Тито си заминал вознемирен, а кардиологот се плашел од неговиот притисок. Попладне, вели Матуновиќ, одиме на прошетка. Тито седна покрај езерото Црн лебед, а ние седнавме понатаму на клупата. Ме фиксира со тој свој челичен изглед. Тој рече дека ќе ме праша нешто и јас да му одговорам искрено.
– Дали е Јованка луда жена? – беше прашањето на Тито.
– Вашите колеги, пред вас, ја карактеризираа како параноична личност со луди идеи, која ме загрозува и мене.
– Брзо размислував што да му кажам – вели Матуновиќ.
– Другар Тито, вие најдобро ја познавате Јованка, реков и додадов:
-Ќе ви ги дадам симптомите на параноја, а вие сами одлучете. Кога неговиот личен лекар детално му кажал што е параноја, Тито рече: Богами има одредени елементи.
– На тоа, вели Матуновиќ – му реков дека ако има лудило со Јованка, тогаш тоа е лудило на власт. Моите зборови очигледно го налутија Тито, но тој сепак ме праша за совет, дали да се разведе. Му реков дека не сум доволно дораснат да му дадам совет за брак, но дека ако веќе ме праша, треба да мислам дека не треба да се разведува од Јованка, бидејќи тоа ќе има многу лоши последици. Тој треба да ја стави Јованка во позиција на жена, а не совладетел.
– Тито одлучи Јованка да не оди во Кина. Жал ми беше – вели Матуновиќ, бидејќи веќе една година се подготвуваше за тоа патување. Но, Тито беше категоричен. Таа нема да оди, рече тој, затоа што нема да дозволам да ме уценува.
– Кога завршивме со разговорот – вели Матуновиќ, се упативме низ паркот кон вилата, кога ја видовме Јованка како оди бргу кон нас. Кога пристигна, застана пред мене и ми рече: „Матан, за тебе и за оваа куќа, ќе биде најсреќно ако се изгубиш од тука веднаш“.
– Зошто го навредуваш, што зборуваш? – праша Тито.
– Се обидов да објаснам, но Тито ме турна напред, ајде да одиме – продолжува тој.
– Забележав, тој цело време одеше зад мене, иако се обидував да застанам до него. Подоцна сфатив дека се плаши дека Јованка ќе ме убие. Бидејќи, се знаеше дека таа беше најдобриот стрелец на девојчињата од четата на Лика и дека секогаш носеше мал пиштол во торбата, велејќи дека таа е „последната одбрана на Тито“.
Бидејќи го стави својот личен лекар на списокот на непожелни, беше договорено Матуновиќ да се врати во ВМА по враќањето од Кина, заради мир во куќата. По враќањето во Белград, Тито нареди да се наредат подароците што Матуновиќ ги купи за Јованка во Кина.
– Имаше кимони, лепези и свила – вели Матуновиќ. – Сите беа убаво распоредени на масата. Тито ја покани Јованка да дојде и и рече:
– Ова се подароци за тебе.
„Не ми треба ништо од тебе“, рекла гневно, го зграпчила чаршафот, ги фрлила подароците и потоа го напушти салонот. Таа не го преболе фактот дека наместо неа, Тито ја однесе масерката Даријана Грбиќ во Кина.
Сестрите Грбиќ беа млади и многу убави, имаа и привилегиран статус во однос на сите останати вработени, а Тито помина многу време со нив – вели д-р Матуновиќ.
– Кога почнаа да го масираат, тој рече дека за него ден без масажа е изгубен ден. Постарата Радојка беше витка, шармантна, елегантна и образована. Помладата Даријана беше малку пониска, но со хармонична фигура, убави црти на лицето и помалку интелигентна. Таа честопати користела вулгарни изрази во комуникацијата.
Масажите беа задолжителни, секојдневено третман и сестрите на Тито правеа наизменично масирање. Во една прилика, кога Радојка не пристигна на време во Ванг, Тито направи голема врева, иако масерката доцнеше од оправдани причини.
Во друга прилика, по друга расправија со Тито, Јованка му се пожалила на Матуновиќ:
– Тито ти ја соопшти причината за расправијата, и дали ти кажа дека ми удри шлаканица?! Замислете, докторе! Тоа не беше обична шлаканица. Во таа шлаканица беше целата негова омраза и љубомора. Замислете дека тој ми удри шлаканица поради масерка која дури не е достојна да го спомне моето име, поради еден приговор.
Додека врската меѓу Јованка и Тито стануваше постудена, врската меѓу Тито и масерката, особено Тито и помладата Даријана, стануваше сè потопла. Д-р Матуновиќ вели дека Даријана се повеќе покажувала желба да дејствува, да предлага и да носи одлуки во име на Тито. Ова беше особено очигледно на крајот на 1977 година, во Игало, кога таа изрази желба да стане член на медицинскиот совет!
– Никој не го познава Тито како мене. Ја знам секоја негова брчка, секое негово влакно, секој младеж, секоја брадавица. Јас многу го сакам Тито. Лудо го сакам. Тој го знае тоа. И можеби сте забележале дека тој не е рамнодушен кон мене. Тој е многу внимателен, чувствителен, искрен и директен. Сè што го тишти или му пречи, отворено ми кажува. Нема тајни меѓу нас. Знам кога не е добро и кога нема да ти каже. Д-р Матуновиќ беше зачуден. Сфати дека Даријана сака да биде Јованка.
– Се обидов да и објаснам дека е невозможно масерка, дури и да била љубовница на Тито, да стане дел од тим кој вклучува професори, лекари и експерти. И реков дека ќе мора да се справам со нејзината ментална состојба. На тоа таа почна хистерично да плаче. Тито слушна врева и влезе во собата. Кога слушнал од неа дека „сакав да ја полудам и да ја испратам до лудилото“, тој ја фати за рака и ја извади. Мене само ме прострела со окото.
Следниот ден, на д-р Матуновиќ му било кажано дека може да се врати на старата работа во Воено-медицинската академија. Тито ладно се прости од него и таа година вообичаената новогодишна корпа со мандарини што ја доби од Тито – не пристигна. Наскоро, сестрите Грбиќ извојуваа друга битка: Јованка исто така „замина“, бидејќи таа конечно, во Игало, му постави услов на Тито – тие или јас.
Маршалот, хедонист до крај, одговорил – И ти и тие. Јованка не прифаќаше и беше далеку од Тито, а сестрите Грбиќ, кои Тито ги сакаше невообичаено, беа најблизу до маршалот до неговиот последен здив.
Да потсетиме, и покрај фактот дека долго време беше болен, на 4 мај 1980 година, веста за смртта на Тито ги шокираше граѓаните на поранешна Југославија. Ја објави Радио Белград: „Централниот комитет на Сојузот на комунистите на Југославија и Претседателството на Социјалистичка Федеративна Република Југославија вечерва во 18 часот објавија проглас кој гласи: До работничката класа, работните луѓе и граѓаните, народите и националности на Социјалистичка Федеративна Република Југославија „Умре другарот Тито“.
Извор и фото: objektiv.rs