Бугарскиот news.bg го пренесува текстот од Политико со наслов : „Политико ги брани македонската историја и јазик“.
Во продолжение во целост ви го пренесуваме целиот текст на Политико, што го пренесе news.bg
По 15 години разочарување, Северна Македонија конечно доби зелено светло од ЕУ оваа година да започне преговори за членство – за на крајот да биде прикажано црвеното светло на следната раскрсница, пишува Политико.
Разговорите за членство траат со години и се фокусираат на практични прашања за подготвеноста на земјата да се приклучи на блокот. Но, Бугарија го попречува почетокот на овие разговори со барања што покренуваат многу поинакво прашање: Што е тоа јазик?
Според Софија, јазикот што се зборува во Северна Македонија воопшто не е посебен јазик, туку регионална верзија на бугарски јазик. Скопје го отфрла ова, а исто така го одбива и барањето на Софија да го прифати овој став пред да започнат преговорите.
Ветото на Бугарија ги изнервира дипломатите од другите земји на ЕУ бидејќи билатералниот спор ја одолговлекува одлуката околу која сите членки се согласија и го загрозува она што многумина го сметаат за стратешки приоритет – зголемување на влијанието на ЕУ во нејзиното балканско соседство, каде ривалските сили како Русија, Турција, Кина и арапските држави во Заливот се повеќе се активни.
Но, тоа не е ништо во споредба со гневот во Северна Македонија.
„Ако некоја нација во Европа треба да избере помеѓу својот идентитет и влегувањето во ЕУ, тогаш има нешто што не е во ред со овие опции“, изјави за Политико вицепремиерот на Северна Македонија, Никола Димитров.
Како и сите, тој го смета јазичниот спор како прашање на националниот идентитет.
“Кои сме ние, е наша работа. Ова е прашање на македонскиот народ. Ние веруваме дека ова во никој случај не треба да биде предуслов за нашата европска иднина”, рече Димитров.
„Тука има влог и Европската унија“, рече тој. „Одлуката за почеток на пристапните разговори беше безусловна. Начинот на кој Европа се справува со ова ќе испрати порака до целиот регион за кредибилитетот на процесот.
За Северна Македонија, бугарското вето е низок удар. Земјата, можеби најнетрпеливиот кандидат за влез во ЕУ, неодамна надмина уште еден предизвик за нејзиниот идентитет и зачленувањето во блокот.
Во 2019 година, земјата го смени името за да го реши спорот со Грција, која тврди дека земјата го узурпирала името на нејзиниот регион во северна Македонија. Атина тогаш го укина ветото за пристапот на Скопје во ЕУ и НАТО.
Сите 27 земји-членки – вклучително и Бугарија – се согласија да започнат преговори со Северна Македонија и Албанија во март без услови.
Но, Бугарија испрати меморандум до другите 26 земји, инсистирајќи на тоа дека документите на ЕУ мора да признаат дека „официјалниот јазик што се користи во денешна Република Северна Македонија може да се гледа само како пишана регионална норма на бугарскиот јазик“.
Бугарскиот министер за надворешни работи Екатерина Захариева исто така рече дека Северна Македонија не го спроведува договорогт за добрососедство од 2017 година и дека Скопје има политика заснована на омраза кон Бугарија.
„Никој не го оспорува нивното право да се самоидентификуваат како нација и да го нарекуваат нивниот јазик како што сакаат. Но, не можеме да се согласиме дека ова право ќе се заснова на омраза, кражба на историјата и негирање на Бугарија“, рече Захариева минатиот месец.
Бугарија владееше со регионот, кој сега е Северна Македонија, неколку периоди од историјата до 1940 година, кога стана самоуправувачки дел од Југославија. Некои бугарски националисти никогаш не успеваат да го надминат ова. И владата на премиерот Бојко Борисов, долгогодишен поддржувач на пристапот на Северна Македонија во ЕУ, го смени тонот кога се обидува да ја смири малата националистичка партија ВМРО во владејачката коалиција пред изборите следната година.
Како резултат на тоа, бугарскиот меморандум упатува историски тврдења. Меѓу другото, тој тврди дека македонскиот идентитет е вештачки создаден од комунистичката југословенска влада и дека бидејќи комунизмот е поразен во Европа, тој не треба да се увезува во ЕУ од Северна Македонија.
„Процесот на проширување не треба да го легитимира етничкиот и јазичниот инженеринг што се одвиваше под поранешните авторитарни режими“, се вели во меморандумот.
Захариева инсистира на тоа дека Софија не се спротивставува на пристапот на Северна Македонија во ЕУ – но е против започнување на разговори за членство сега.
Кога Македонија е република во социјалистичка Југославија, на нејзините лидери им е дозволено да го дефинираат сопствениот идентитет, што вклучува и стандардизирање на јазикот.
Бугарскиот и македонскиот остануваат разбирливи, но тоа е случај со многу словенски јазици што се зборуваат во земјите што се граничат едни со други.
Петар Тодоров, македонски историчар, верува дека ова е казна за неговата земја затоа што е релативно млада нација. Тој вели дека е апсурдно да се третира земјата поинаку само затоа што нејзините предци не го одделиле нивниот идентитет од бугарскиот многу порано.
„Создавањето на македонскиот национален идентитет, вели Тодоров, „не се разликува од создавањето на кој било национален идентитет ширум светот. Да се каже дека етничкиот идентитет на Македонија е создаден само со политички декрет во 1945 година, нема никакви основи во современата наука “.
Плус, мнозинството современи европски нации – освен поранешните империи како Велика Британија, Франција и Германија или нордиските земји – ги кодифицираа своите пишани и стандардни модерни јазици во 19 и 20 век. На крајот на краиштата, ниту „јазик“ ниту „дијалект“ не е јасно дефинирана категорија и тешко дека спорот ќе го решат лингвисти, подвлекува „Политико“.
Северна Македонија и Бугарија имаат форум за решавање барем на некои од нивните разлики: Двете земји формираа заедничка историска комисија во 2017 година за да се договорат за взаемно прифатливи толкувања на историските личности и настани. Но, ова, се наведува, е далеку од брз процес.
-И двете страни, во текот на изминатите децении, создадоа наративи кои се зацементирани во главите на бугарскиот и македонскиот народ, вели Стефан Дечев, бугарски историчар, според кого, да се очекува да се решат овие проблеми до декември е смешно.
Првата меѓувладина конференција меѓу земјите-членки на ЕУ и Северна Македонија беше закажана за овој месец. Ова е клучен чекор во процесот на пристапување, но сега се чини дека тоа нема да се случи. Прошетката низ Скопје покажува дека предизвикот на Бугарија кон македонскиот идентитет на крајот може да предизвика националистичко расположение од другата страна на границата.
Десничарската влада на Никола Груевски спроведуваше таканаречена „античка“ политика за време на нејзиното владеење од 2006 до 2016 година, правејќи го главниот град во националистички тематски парк како одговор на тековните предизвици за идентитетот на Македонија. Тие ги засилија напорите откако Грција стави вето на пристапот на земјата во НАТО во 2008 година.
Како резултат, огромни споменици на секоја историска личност за која Северна Македонија има право да тврди се појавија во целиот град – од Александар Велики до Св. Кирил и Методиј, основачи на кирилицата.
Во Северна Македонија, во меѓувреме, расте фрустрацијата од бавното темпо на пристапот во ЕУ. Многумина велат дека иако сакаат членство во ЕУ за земјата, на нив им е преку глава од тоа што нивниот идентитет се доведува во прашање на секој чекор.
„Прашањето за јазикот е важно за нас“, рече 49-годишниот Тарпе Ристоски. „Нашиот јазик е македонски и нема да прифатиме ништо друго. Обичните луѓе не можат да влијаат на политиката, но јас не можам да прифатам дека јазикот не е македонски. Сè друго е вештачко“.